De hete zomer van 2022 is weer voorbij. We maken ons op voor de herfstmaanden. Wat betekent dat voor de tuin? Niets meer aan doen en straks winterklaar maken? Nee! De herfst is een uitstekende periode om te planten en wie in het najaar op slimme wijze aan de slag gaat, kan het hele jaar door genieten van een mooie en levendige tuin. Het najaar is daarom uitgeroepen tot Het Vergeten Plantseizoen.
Minder vaak en veel minder lang water geven In de afgelopen 30 jaar is de focus voor het planten geheel in het voorjaar komen te liggen en is het najaar als tuinseizoen naar de achtergrond verschoven. Het planten in het najaar heeft echter diverse voordelen, zegt plantendeskundige Margareth Hop van Actifolia. “Zo is de bodem nog warm na de zomer en slaan de planten beter aan. In het najaar is het veel vochtiger dan in het voorjaar; je hoeft daardoor veel minder vaak en veel minder lang water te geven. In het voorjaar zijn de planten goed in de groei, ze zijn nieuwe bladeren en knoppen aan het maken en ze hebben dan juist veel water nodig. Zeker bij een extreem droog voorjaar, die door de klimaatverandering steeds vaker lijkt voor te komen, moet je water blijven geven om te voorkomen dat de planten het niet overleven.”
Goede start voor bloembollen, winterharde sierplanten, hagen en rozen In het begin van de herfst kun je alles wat je in een pot koopt in de tuin zetten; dat heeft dan mooi de tijd om voor de winter vast te wortelen. Planten die met kluit worden verkocht zijn juist geschikt om in de tweede helft van het najaar te planten. Als in oktober de dagen korter worden en de nachten kouder, krijgen planten hun herfstkleur en laten ze hun blad vallen: de winterrust begint. “Hiermee breekt voor een andere categorie planten de ideale planttijd aan. Dit zijn niet alleen bloembollen, maar ook winterharde sierplanten uit de vollegrond: bomen, heesters en vaste planten”, zegt Hop. Het najaar is ook een uitstekende tijd om hagen te planten, zoals beukenhaag, esdoornhaag of buxushaag. En oktober is de maand om rozen te planten.
Wie in het najaar op slimme wijze aan de slag gaat, kan het hele jaar door genieten van een mooie en levendige tuin. Bovendien is een mix van planten niet alleen mooi om te zien, maar ook goed voor de biodiversiteit. Hop: “Het leuke is dat je het hele jaar door iets leuks hebt in de tuin en je je kunt verheugen op de prachtige kleurenpracht in het voorjaar en de zomer.”
Meer tuintips voor het najaar Meer weten over Het Vergeten Plantseizoen? Kijk op www.vergetenplantseizoen.nl voor alle activiteiten, evenementen, nieuws, informatie en tuintips voor jouw tuin in het najaar.
Kom op 23 september naar de officiële start van het groene schoolplein van De Jint in Stiens. Lever een tegel uit je tuin in en krijg er een plant voor terug! En er zijn diverse activiteiten van 12:30 – 14:00 uur op het schoolplein van de Jint:
Leerlingen halen tegels uit het plein
Steenbreekactie: Steen eruit Groen erin
Een sponsorloop door alle groepen
BiodiverStiens presenteert hun plannen
Er zijn hapjes en drankjes voor een klein sponsorbedrag
Je kunt je opgeven als vrijwilliger ‘groene vingers’ voor hulp aan de school voor de schooltuin/buitenklas.
De voordelen van stenen eruit en groen in je tuin
Pluktuin, moestuintje Een moestuintje, tuinkruiden of plukfruit in je tuin is leuk, lekker, goedkoop en gezond. Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen zelfs gezonder gaan eten als ze een moestuintje hebben. Hittestress Stenen houden de warmte vast; groen verkoelt en geeft schaduw. In de zomer kunnen mensen, vooral ouderen en zwakkeren, erg veel last hebben van een hoge omgevingstemperatuur. Biodiversiteit Alle Nederlandse tuinen zijn samen even groot als 70% van onze natuurgebieden. In een groene tuin voelen vogels, egels, vlinders en bijen zich thuis. Wateroverlast Op tegels blijft water staan; een groene tuin neemt water op. Dus minder waterplassen en je voorkomt overbelaste riolering. Gezondheid Het is bewezen dat kinderen met een beperking zich beter concentreren en rustiger worden van veel groen in de tuin. Ook bij volwassenen is groen aantoonbaar stress verlagend en geluk verhogend. Luchtkwaliteit Vergroening zorgt voor minder fijnstof in de lucht. De luchtkwaliteit neemt toe en luchtwegkwalen kunnen verbeteren.
Heb je groene vingers, of wil je die ontwikkelen? En heb je een uurtje over? Doe mee met een groen buurtinitiatief in jouw straat of wijk. Gezellig, leerzaam en soms een goede workout! De website groenleeftinleeuwarden.nl heeft alvast alle initiatieven bij jou om de hoek in kaart gebracht. Letterlijk!
Meedoen is heel eenvoudig. De kaart is ingedeeld in wijken en dorpen. Kies een initiatief. Neem contact op met de initiatiefnemer en begin met helpen. Zo dragen we allemaal bij aan een groenere gemeente.
Super dat je meedoet!
Staat jouw dorp/wijk er niet bij? Als jouw dorp of wijk niet op de kaart staat dan kan dat zijn, omdat er nog geen initiatief is of die niet bij ons bekend is. Waarom begin je er zelf niet een? Kijk bij Bewonersinitiatieven op de website van de gemeente Leeuwarden voor meer informatie. Wil je gelijk aan de gang? Kijk dan bij initiatieven van dorpen of wijken bij jou in de buurt. Daar mag je zeker ook bij aanhaken.
Staat jouw initiatief er niet bij? Geef deze dan aan ons door via groenleeft@leeuwarden.nl. We ontvangen dan graag een stukje tekst met uitleg over het initiatief en een foto van het initiatief. Dan zetten we het initiatief er zo snel mogelijk op. Alleen initiatieven die voor meer dan 1 jaar zijn komen in de buurtinitiatieven kaart.
Maak samen je buurt schoon op World Cleanup Day (17 september)
Wethouder Gijs Jacobse geeft zaterdagochtend 17 september het startsein voor World Cleanup day. Vanaf het Wilhelminaplein gaat netwerkorganisatie JCI Friesland, samen met Omrin en gemeente Leeuwarden op jacht naar zwerfafval. Ook in de rest van de gemeente gaan inwoners, scholen, bedrijven en verenigingen op pad om gemeente Leeuwarden vrij van zwerfafval te maken.
‘Zwerfafval is voor veel mensen een doorn in het oog. Om de omgeving schoon te houden, Moeten we soms zelf ook een handje helpen. Het samen opruimen van zwerfafval is een leuke en nuttige manier om de buurt schoon te krijgen. En het versterkt de saamhorigheid’, aldus wethouder Gijs Jacobse.
Zwerfafvalpakket
Gemeente Leeuwarden draagt graag een steentje bij door inwoners te voorzien van de benodigde materialen. Om zwerfafval op te ruimen kun je gratis grijpers, rondzakhouders, afvalzakken en handschoenen lenen bij de gemeente Leeuwarden. Aanvragen kan via schoon@leeuwarden.nl.
Wereldwijd
De organisatie van de World Cleanup Day in Nederland wordt verzorgd door Plastic Soup Foundation en Nederland Schoon. Naar verwachting doen wereldwijd 180 landen mee aan het initiatief.
Heel gewoon
Op 12 september is daarnaast ook de landelijke zwerfafvalcampagne begonnen: ‘Zwerfafval – natuurlijk raap je ook iets op’. Gemeente Leeuwarden doet daar uiteraard ook aan mee. Een campagne die mensen bewust moeten maken dat zwerfafval oprapen eigenlijk heel gewoon is. Een op de drie Nederlanders raapt af en toe al afval op. Dat is mooi, maar het mogen er best meer zijn, toch?
Voor de raadsvergadering was in het Bosk op het Gouverneursplein het klimaatgesprek met de 72 inwoners van de binnenstad van Leeuwarden. Onderwerp: de kansen voor het vergroenen van de stad. Wethouder Evert Stellingwerf heette iedereen welkom en moedigde iedereen aan om zijn stem te laten horen en ook te kijken wat men zelf kan doen om de eigen omgeving te vergroenen. Bij deze een verslag van de avond voor wie er niet bij kon zijn.
Hoe groen wil je eigenlijk dat de stad is? Na de wethouder nam Bruno Doedens, artistiek leider van Bosk, het woord over de schoonheid van het Bosk, het verhaal wat Bosk ons te vertellen heeft en de dilemma’s die Bosk oproept. Door Bosk te ervaren en wat groen met je doet, hoopt Bruno dat inwoners en bezoekers Bosk in hun hart sluiten. Heb het erover, in gesprek met elkaar. Want hittestress en wateroverlast blijven in de binnenstad als we hier samen geen (groene) oplossingen voor vinden.
Klimaatgesprek over de toekomst van een groene binnenstad in het Bosk.
Gat graven en boom planten – zo makkelijk is het niet Nico Kelderhuis, Senior beheerder groen en spelen, van de gemeente Leeuwarden legde uit wat er allemaal voor nodig was om de 1200 bomen in de binnenstad van Leeuwarden te krijgen en hoe ze nu onderhouden worden. Hij wilde er liefst 2500 bomen, maar dat waren er voor Bosk echt te veel helaas. Toch zijn bomen in de binnenstad meer dan ooit nodig. “Grote, oude bomen zorgen voor afvoer én opslag van regenwater en kunnen via verdamping belangrijke verkoeling brengen: voor het positieve effect van één joekel van een boom zijn volgens de Bomenstichting tot wel twintig jonge bomen nodig.” Als we in de stad voor de toekomst klimaatbestendig willen inrichten is het planten van bomen nu nodig.
Ook in het publiek klonk het geluid dat meer bomen gewenst zijn. Dat is nog best een uitdaging. “Als we een boom kappen dan vinden mensen er wat van en als we een boom planten ook.” De gemeente wil bomen ook genoeg ruimte geven om ze oud te laten worden. Dan kunnen ze namelijk maximaal bijdragen aan verkoeling en de biodiversiteit. In de stad liggen overal kabels en leidingen. Een goede groeiplaats voor een boom is al snel 80 kubieke meter. Met deze ruimte kan een boom 80 jaar worden. De gemeente heeft al deze geschikte plaatsen in beeld. Maar die plaats kan dan niet ingenomen worden door parkeerplaatsen, fietspaden, rioolbuizen of andere kabels en leidingen. Daarom moeten we keuzes maken.
Wat doet de gemeente om hittestress en wateroverlast tegen te gaan? Diderick Niehof, Projectleider Klimaatadaptatie, gaf een toelichting op de acties die de gemeente nu en in de toekomst gaat ondernemen om wateroverlast en hittestress tegen te gaan in de binnenstad. Zo worden er nu maatregelen getroffen in de Bagijnesteeg, het Herenwaltje, de Pottenbakkersplaat en de Sint Anthonysteeg. De werkzaamheden aan het vergroenen van het Waagplein gaan eind dit jaar van start. “Waar het kan en mag gaan we vergroenen.”, aldus Diderick. Ondanks het dilemma van de beschikbare ruimte zijn we ons vaak niet bewust van de vele voordelen die een boom met zich meebrengt die moeilijk in geld uit te drukken zijn. In een groene omgeving hebben mensen zoal minder snel last van depressies, groen werkt het helend en mensen kunnen sneller uit het ziekenhuis, het verbetert de concentratie en productiviteit (ook van kinderen). Dit zijn nog maar een paar voordelen. Waar bomen niet kunnen zijn struiken of gevelbeplanting wellicht een optie.
Uitleg over wat de gemeente nu al doet om hittestress en wateroverlast tegen te gaan.
Beestreet: voorbeelden uit de praktijk Het laatste onderdeel van de avond waren voorbeelden uit de praktijk. Projectleider Eileen Blackmore en binnenstadsmanager Hayo Galema hebben in de stad diverse straten vergroend onder de naam Beestreet. Deze voorbeelden lichten ze toe en gaven ideeën aan bewoners, VVE’ s, wijkpanels en ondernemersverenigingen wat zij kunnen doen aan klimaataanpassing. Een groene omgeving is een plek waar mensen graag zijn. Onderzoek blijkt uit dat mensen langer in een groene omgeving verblijven, ze zich er prettig voelen en dit weer meer kansen voor ondernemers met zich meebrengt. De binnenstad heeft wat dat betreft al een hele ontwikkeling meegemaakt. Van ‘voor de deur parkeren’ naar mooie stad waar je graag bent met plezier naartoe gaat.
Beestreet is begonnen in de Oosterstraat. De projectgroep bestaat uit groenexpertise van de gemeente, lokale ondernemers, Eileen voor design, een hovenier voor groenondersteuning en Hayo voor de verbinding met de ondernemers. Inmiddels zijn er ook acties uitgevoerd in het Ruiterskwartier en het Zaailand. Daar merkte Hayo op dat het een stuk lastiger is om te vergroenen. “Er zijn daar weer andere mensen met een belang in de openbare ruimte, zoals vve, winkelhuurders, extra verkeer, maar we blijven volhouden. Het is een proces van de ‘lange adem’, maar uiteindelijk blijft het groen en denken mensen er zelf om. Ook zijn handhaving en de ogen en oren in de buurt essentieel voor het netjes houden van groen in de buurt. Beestreet is ook een proeftuin voor regenwateropvang.
Aanwezigen konden aan iedere spreker vragen stellen. Daar werd ook goed gebruik van gemaakt. Na de presentaties was er gelegenheid om na te praten en meer informatie te vragen.
Groene en aantrekkelijke etalage in de Oosterstraat.
