Bomen zijn mooi, maar dragen ook voor een groot deel bij aan de leefbaarheid van een stad of dorp. Hier noemen we de meeste redenen hoe bomen bijdragen:

1. Bomen halen CO2 uit de lucht en slaan dit op

Bomen halen door hun fotosynthese CO2 en andere schadelijke (fijn)stoffen uit de atmosfeer. Deze moleculen zetten ze om in bouwstenen voor hun eigen groei. Op die manier zorgen ze voor een reëel tegengewicht voor de klimaatverandering. CO₂ wordt opgeslagen in hout, bladeren en bodem, vaak eeuwenlang. De opname van CO2 meten we in het Bosk.

2. Ze zijn meer dan bomen alleen

Bijna de helft van alle diersoorten leeft in het bos, 80% van de biodiversiteit op het land. Bomen wemelen van leven overal ter wereld: insecten en wormen brengen voedingsstoffen in de bodem, bijen en vogels verspreiden stuifmeel en zaden. Ook tijdens Bosk zijn er vele insecten, merels, mezen en houtduiven gesignaleerd die dankbaar gebruik maakten van het wandelende bos.

3. Ze houden ons koel

Door een bladerdak te maken om zonlicht op te vangen, creëren bossen ook belangrijke oases van schaduw op de grond. Ze verdampen water, wat ook voor verkoeling zorgt. Onder een boom kan het 5-10 graden koeler zijn dan onder een parasol. Stadbomen zorgen ervoor dat gebouwen koel blijven, zodat er minder nood is aan elektrische ventilatoren of airconditioners.

Tijdens een hete dag in Bosk hebben we gemeten dat het op het Wilhelminaplein waar Bosk stond 5 graden koeler was dan op het Mata Hariplein.Lees hier het interview hierover met groenbeheerder Nico Kelderhuis. 

     4. Bomen maken de lucht schoner en zorgen voor zuurstof
Bomen halen luchtverontreiniging uit de lucht: koolmonoxide, ozon, fijnstof, stikstofdioxide en zwaveldioxide. Daarnaast geven ze ons zuurstof. We meten de luchtkwaliteit ook in het Bosk.

5. Ze vangen water op en dragen bij aan een goed grondwaterpeil

Bomen zijn gigantische sponzen. Ze nemen afstromend water op eerder dan dat het door de bodem sijpelt, maar ze kunnen het niet allemaal absorberen. Water wat de boom net meer opneemt, druppelt door naar het grondwater. Die grondwatervoorraden zijn belangrijk voor drinkwater, sanitair en irrigatie overal ter wereld. Alle water wat een boom opneemt hoeft niet meer afgevoerd te worden door de riolering. Dit zorgt voor minder wateroverlast tijdens grote regenbuien.

6. Ze dempen geluidsoverlast

Geluiden vervagen in bossen, wat maakt dat bomen een populaire natuurlijke geluidsmuur zijn. Het dimeffect is vooral toe te schrijven aan de ritselende bladeren – en ander bosgeruis, zoals vogelgezang – en niet meer dan een paar goed geplaatste bomen kan geluid beperkten met 5 tot 10 dB, of ongeveer 50% van wat waargenomen wordt door het menselijke oor.

     7. Bomen zijn goed voor het welzijn van mensen

Bomen zijn mooi om naar te kijken, maar ze helpen ons ook te ontdekken en te ontspannen.

• Mensen worden meer uitgenodigd om te bewegen door groen.
• Kinderen concentreren zich beter in een groene omgeving en presteren beter op school.
• Als je ziek bent en uitkijkt op groen herstel je sneller.
• Bladkleuren dragen bij aan ontspanning en je emotioneel goed voelen.
• Bomen zorgen voor fruit, noten, zaden en sap, maar zorgen ook voor weelde op de grond, zoals eetbare paddenstoelen, bessen en kevers
• Contact met het bos vergroot onze creativiteit.

Lees meer over het nut van bomen op de website https://degroenestad.nl/facts/

De gemeente keurt tenminste één keer in de drie jaar alle bomen. Daarvoor hebben we de gemeente opgedeeld in drie gebieden. Elk jaar worden alle straat-, laan- en parkbomen in 1 gebied (blauwe randen op de kaart) gecontroleerd. Ook bomen in andere gebieden die extra aandacht nodig hebben worden jaarlijks of zelfs vaker bekeken. Uit deze controle kunnen maatregelen komen die we moeten uitvoeren bij een boom. Dat kan snoeien zijn, maar als de boom ziek of dood is kan het ook zijn dat de boom verwijderd moet worden.

De gemeente juicht het plaatsen van zonnepanelen toe. Maar het wegnemen van licht door bomen is geen reden om te snoeien of te kappen. Houd bij plaatsing van zonnepanelen dus altijd rekening met bestaande bomen en dat deze mogelijk nog kunnen groeien.

Uitgangspunt van de gemeente is dat gezonde bomen niet gekapt worden. Bladval, vallende vruchten/zaden/pluizen en schaduw door bomen kunnen inderdaad vervelend zijn. Maar bomen zijn van groot belang voor een goede waterafvoer en -opslag, het filteren van de lucht, verkoeling tijdens hete dagen en ze voorzien allerlei dieren van voedsel, beschutting en nestgelegenheid. Die voordelen van bomen vinden we als gemeente belangrijker. Daarom halen we niet zomaar een boom weg als iemand daar last van heeft.

Dit komt door de essentaksterfte. Dit is een boomziekte die we nog niet kunnen genezen. De enige oplossing is het verwijderen van de aangetaste bomen. Lees hier meer over de essentaksterfte en de manier waarop we ermee omgaan.

Net als de mens heeft een boom licht, water, zuurstof en voedingsstoffen nodig. Bomen kunnen honderden jaren oud worden, maar in de stad worden ze over het algemeen een jaar of 80. Dit heeft te maken met de beschikbare ruimte die een boom nodig heeft om te kunnen groeien, of de grond niet te veel verdicht is door auto’s, en hoe groot de boom uiteindelijk wordt. De vuistregel is voor elk levensjaar 1 m3, dus 80 jaar = 80 m3 (8x10meter en dan 1 meter diep). Een volwassen boom heeft uiteindelijk 80 kuub grond nodig. Die ruimte is er meestal niet in stedelijk gebied, want in de grond liggen veel kabels en leidingen, rioleringsbuizen, etc. Door technieken en afhankelijk van de locatie kan het wel wat minder qua kuubs, maar dit geeft wel een goede indicatie van wat een boom nodig heeft. Ook is er niet altijd ruimte voor bomen. Waar een boom staat kan bijvoorbeeld geen woning, winkel of evenement komen. Toch doet de gemeente Leeuwarden er alles aan om de bomen een goede start te geven en ze gezond te houden.

De groenbeheerder en coördinator bomen doen hard hun best om alle bomen op kaart te krijgen. Maar dat lukt niet altijd. Dus, heb je zelf of ken je een bijzondere boom die vermeld kan worden in de Bomenviewer? Geef dit aan ons door! Dit kan via bomendienst@leeuwarden.nl, of via 14058. Geef in de mail aan waar de boom staat, bijvoorbeeld met een tekening of een kaartje. Onze inspecteurs komen dan snel kijken of deze boom op de gemeentelijke lijst kan komen!

Herplant is vaak een hele puzzel door de beperkte groeiruimte in de grond door alle kabels en leidingen en de hoge grondwaterstanden. Daardoor is er vaak niet genoeg groeiruimte in de grond om een boom gezond oud te laten worden. Wij kunnen altijd een boom planten, maar als we zien dat die boom na een aantal jaar in gezondheid afneemt en overlast veroorzaakt dan is dat zonde van de tijd en het geld. Waar het kan herplanten we bomen uiteraard wel. 

Het doel van de groenbeheerders is altijd: een boom zo gezond mogelijk gezond oud laten worden. Het kappen van een boom is de minst gewenste beslissing. We willen namelijk ook graag de gemeente vergroenen, wat soms haaks lijkt te staan op het kappen van bomen. Maar soms moet het. Dat is in de volgende gevallen zo:

• De boom is dood;
• De boom kan omvallen of takken verliezen, bijvoorbeeld door zwamaantastingen, scheuren of houtrot;
• De boom zit de groei en gezondheid van een andere boom in de weg. De boom met de minst gunstige toekomstverwachting wordt weggehaald zodat de andere boom gezond oud kan worden. Dit gebeurt ook bij spontaan groeiende bomen;
• De boom zorgt voor ernstige en overmatige schade aan de omgeving;
• De boom moet weg, omdat geplande werkzaamheden aan de weg of riolering niet kunnen worden uitgevoerd zonder de gezondheid of levensvatbaarheid van de boom aan te tasten;
• De boom zorgt voor ernstige overlast. Overlast van bladeren, zaden, vruchten, allergieën, bladluis of schaduw in de tuin of op zonnepanelen vallen hier niet onder.

Herplant gebeurt in de tijd als er geen blad aan de bomen zit. Dit is van eind november tot ongeveer half maart. Soms lukt het niet om in hetzelfde seizoen te kappen en te herplanten. Dan schuift de herplant op naar het volgende plantseizoen. Daarom ziet u soms al plantvakken gemaakt met drie boompalen. We planten alleen bomen terug op plaatsen waar zij gezond oud kunnen worden.

De online bomenkaart vindt u op www.groenleeftinleeuwarden.nl/bomenviewer. Hierop staan rode kruisjes, die aangeven welke bomen gekapt moeten worden. Dit heet vellen. U leest er ook de reden van de kap en of er een nieuwe boom voor in de plaats komt. 

Op deze kaart staan alleen de bomen die gekapt gaan worden.

We controleren alle bomen minimaal één keer per drie jaar. Als het nodig is wordt een boom vaker geïnspecteerd.

Speciaal opgeleide medewerkers inspecteren de bomen. Zij controleren de conditie van de boom, of die gevaar oplevert of dat die gesnoeid of gekapt moet worden. Als het nodig is onderzoeken we de boom nogmaals door onze eigen boomspecialisten of een extern bureau. De groenbeheerder en boomspecialisten beoordelen het resultaat en bepalen wat er met een boom moet gebeuren.