Om antwoord op deze vraag te geven hebben verschillende Friese gemeenten, de provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân een strategie en de Friese Klimaatatlas opgesteld. Deze kan ook gebruikt worden door projectontwikkelaars, natuurorganisaties en andere partijen. Zo is de strategie tot stand gekomen.

De Klimaatatlas brengt in beeld wat er gaat veranderen in onze leefomgeving en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn. De atlas draagt geen oplossingen aan maar geeft een indicatie van de effecten van de klimaatverandering en extreme weersituaties op Friesland.

Bomen zijn mooi, maar dragen ook voor een groot deel bij aan de leefbaarheid van een stad of dorp. Hier noemen we de meeste redenen hoe bomen bijdragen:

1. Bomen halen CO2 uit de lucht en slaan dit op

Bomen halen door hun fotosynthese CO2 en andere schadelijke (fijn)stoffen uit de atmosfeer. Deze moleculen zetten ze om in bouwstenen voor hun eigen groei. Op die manier zorgen ze voor een reëel tegengewicht voor de klimaatverandering. CO₂ wordt opgeslagen in hout, bladeren en bodem, vaak eeuwenlang. De opname van CO2 meten we in het Bosk.

2. Ze zijn meer dan bomen alleen

Bijna de helft van alle diersoorten leeft in het bos, 80% van de biodiversiteit op het land. Bomen wemelen van leven overal ter wereld: insecten en wormen brengen voedingsstoffen in de bodem, bijen en vogels verspreiden stuifmeel en zaden. Ook tijdens Bosk zijn er vele insecten, merels, mezen en houtduiven gesignaleerd die dankbaar gebruik maakten van het wandelende bos.

3. Ze houden ons koel

Door een bladerdak te maken om zonlicht op te vangen, creëren bossen ook belangrijke oases van schaduw op de grond. Ze verdampen water, wat ook voor verkoeling zorgt. Onder een boom kan het 5-10 graden koeler zijn dan onder een parasol. Stadbomen zorgen ervoor dat gebouwen koel blijven, zodat er minder nood is aan elektrische ventilatoren of airconditioners.

Tijdens een hete dag in Bosk hebben we gemeten dat het op het Wilhelminaplein waar Bosk stond 5 graden koeler was dan op het Mata Hariplein.Lees hier het interview hierover met groenbeheerder Nico Kelderhuis. 

     4. Bomen maken de lucht schoner en zorgen voor zuurstof
Bomen halen luchtverontreiniging uit de lucht: koolmonoxide, ozon, fijnstof, stikstofdioxide en zwaveldioxide. Daarnaast geven ze ons zuurstof. We meten de luchtkwaliteit ook in het Bosk.

5. Ze vangen water op en dragen bij aan een goed grondwaterpeil

Bomen zijn gigantische sponzen. Ze nemen afstromend water op eerder dan dat het door de bodem sijpelt, maar ze kunnen het niet allemaal absorberen. Water wat de boom net meer opneemt, druppelt door naar het grondwater. Die grondwatervoorraden zijn belangrijk voor drinkwater, sanitair en irrigatie overal ter wereld. Alle water wat een boom opneemt hoeft niet meer afgevoerd te worden door de riolering. Dit zorgt voor minder wateroverlast tijdens grote regenbuien.

6. Ze dempen geluidsoverlast

Geluiden vervagen in bossen, wat maakt dat bomen een populaire natuurlijke geluidsmuur zijn. Het dimeffect is vooral toe te schrijven aan de ritselende bladeren – en ander bosgeruis, zoals vogelgezang – en niet meer dan een paar goed geplaatste bomen kan geluid beperkten met 5 tot 10 dB, of ongeveer 50% van wat waargenomen wordt door het menselijke oor.

     7. Bomen zijn goed voor het welzijn van mensen

Bomen zijn mooi om naar te kijken, maar ze helpen ons ook te ontdekken en te ontspannen.

• Mensen worden meer uitgenodigd om te bewegen door groen.
• Kinderen concentreren zich beter in een groene omgeving en presteren beter op school.
• Als je ziek bent en uitkijkt op groen herstel je sneller.
• Bladkleuren dragen bij aan ontspanning en je emotioneel goed voelen.
• Bomen zorgen voor fruit, noten, zaden en sap, maar zorgen ook voor weelde op de grond, zoals eetbare paddenstoelen, bessen en kevers
• Contact met het bos vergroot onze creativiteit.

Lees meer over het nut van bomen op de website https://degroenestad.nl/facts/

Groene tuinen en terreinen zijn beter bestendig tegen de toenemende perioden van hitte en droogte en houden het regenwater beter vast dan bestrating. Daarnaast maakt een groene omgeving het wonen, werken en recreëren in onze gemeente prettiger. Omdat het er mooi uitziet, bijdraagt aan een gezond klimaat, goed is voor de natuur, hittestress tegengaat en water afvoert én opvangt.

• Hoe waardevol ons bomenbestand is kunnen we meten. Op wijkniveau weten we wat het groen jaarlijks opneemt aan Co2, hoeveel het water afvangt en hoeveel luchtverontreiniging wordt opgenomen. Dit zijn nog maar een paar ecosysteemdiensten die zo op waarde gezet kunnen worden.
• We weten dat bomen die gezond oud en groot kunnen worden de meeste baten ( ecosysteemdiensten) leveren. Dat begint optimaal te worden als de boom 20 jaar of ouder is. Daarvoor heeft de boom een goede groeiplaats nodig. Een vuistregel is dat we voor elk levensjaar 1 m3 onder de grond nodig hebben. Dus als we een boom 80 jaar willen laten worden hebben we een stuk van 8x10x1 m nodig. Dat is in de stad met alle kabels en leidingen een uitdaging. Maar daarom zetten wij niet in op kwantiteit van bomen planten maar kwaliteit: we gaan voor gezonde bomen die lang kunnen groeien en optimaal onze leefomgeving verbeteren. Daar waar dat niet kan kiezen we voor soorten die minder groot worden.
• We weten waar de plaatsen zijn die kwetsbaar zijn voor hittestress en wateroverlast. We gaan op die plekken bomen planten waar dat kan, tegelijkertijd willen we hier de biodiversiteit verhogen.
• We willen 10% meer schaduw tegen hittestress creëren door meer bomen te planten.
• We stimuleren bewonersinitiatieven die willen vergroenen, en dat zijn er inmiddels al best wat!
• Overbodige verharding halen we weg en planten we groen. Bijvoorbeeld met Steenbreekacties.
• We subsidiëren groene daken en vergroening van de tuin.
• Tijdens Bosk meten we op 11 pleinen constant de temperatuur. Elk uur doen we een meting. Ook in het Bosk “reizen” 3 sensoren mee die zowel temperatuur als luchtvochtigheid meten: mensen voelen het verschil wel, maar we kunnen dit ook aantonen dat het echt werkt.

Stap 1: Bepaal waar je tegels gaat vervangen
Een open deur, maar denk goed na over de locatie van de te wippen tegels. je kunt bijvoorbeeld checken of er veel licht valt op de tegels die je wippen wilt, of dat er juist vaak regen blijft liggen. Dat is weer belangrijk voor het soort planten dat je kiest. Maar misschien nog wel belangrijker: Zorg er vooral voor dat je toestemming hebt om op de betreffende plek tegels te wippen!

Stap 2a: verwijder de tegels
Wrik de tegel eerst los met een spade of schep en wip hem er dan uit. De eerste tegel is meestal het moeilijkst, daarna is het zo gepiept. De tegels kun je weer opnieuw gebruiken. Wil je de tegels niet meer hebben? Breng ze dan naar de stort of regel de Tegeltaxi. Data van de Tegeltaxi worden nog bekend gemaakt.

Stap 2b: Meld jouw gewipte tegels aan voor het NK Tegelwippen
Geef de gewipte tegels op voor het NK Tegelwippen. Dit doe je op de landelijke website van het NK. Dan worden ze bij je gemeente opgeteld én maak je kans op mooie prijzen.

Stap 3: Graaf het zand af en plaats tuinaarde
Planten vinden zand niet fijn. Graaf daarom minimaal 30 centimeter zand af en vervang deze door biologische tuinaarde. Lees hier meer over de bodem. Je kunt het overtollige zand gebruiken om wat reliëf te maken in je tuin. Met hogere en lagere delen grond creëer je optimale omstandigheden voor verschillende soorten planten.

Stap 4: planten en/of zaaien
Nu ben je klaar om te gaan planten! Wij adviseren dat je zaden of bollen gebruikt, of ga voor kleine voorgekweekte planten. Grote voorgekweekte planten hebben namelijk een grotere milieubelasting. Vraag buren om leuke planten of zaden met jou te delen. Of kijk eens in de lokale zadenbank. Deze vind je meestal in jouw bibliotheek.

Stap 5: Geef je planten water
Geef alle planten na het planten water. Maak wanneer je dit hebt gedaan de grond op alle plekken gelijk.

Stap 6: Onderhoud je nieuwe stukje tuin
Een groene tuin is super gemakkelijk in onderhoud, maar heeft wel wát liefde nodig. Geef daarom water wanneer dat nodig is en verwijder onkruid zodra het verschijnt. Als je dat meteen goed bijhoudt, scheelt dat veel werk in de toekomst! Breng een laag compost of bladaarde aan in de herfst. En uitgebloeide bloemen knip je bij voorkeur in het voorjaar pas terug.